تقابل سینما و سیما - شهر سرگرمی

امین فرج پور| سخنان توهین آمیز روز های اخیر در برخی فضا های مجازی و صداوسیما درباره برخی از سینماگران خوشنام ایران واکنش یکپارچه چهره ها و نهاد های سینمایی را به دنبال داشت؛ اتفاقی که با تجمیع هجمه های اخیر به سینما و سینماگران طبیعی به نظر می رسید و باعث شد دبیر جشنواره فیلم فجر، رئیس سازمان سینمایی و در نهایت خانه سینما و کانون کارگردانان سینما نسبت به این رخداد عکس العمل نشان دهند.

ماجرا از آنجا آغاز شد که مسعود کیمیایی با انتشار ویدیویی، با لحنی سوگوارانه گفت که از حضور در جشنواره فیلم فجر انصراف می دهد. این اعلام انصراف که در همان دقایق آغازین با واکنش و مخالفت تهیه کننده فیلم خون شد نیز روبه رو شد، اولین دور توهین های فعالان یک طیف سیاسی خاص را کلید زد و وحید یامین پور در توییتر مسعود کیمیایی را یک آدم منقضی شده هم صدا با ترامپ نامید و پیشنهاد کرد هر کس به این شیوه به جشنواره اهانت کرد، برای همیشه از شرکت در آن محروم شود؛ توهینی آشکار به هنرمندی که بیش از 50 سال در فضای هنری ایران فیلم ساخته، کتاب نوشته و نقش روشنفکری خود را ایفا کرده است.

صحبت های وحید یامین پور البته اگرچه با سکوت مسعود کیمیایی روبرو شد، اما ابراهیم داروغه زاده، دبیر جشنواره فیلم فجر در پاسخ به این گفته ها که با نقدها بسیاری روبرو شده بود، در توییتر نوشت: توهین به یک کارگردان بزرگ و پیشکسوت سینما به هر دلیلی درست نیست. آقای کیمیایی عزیز، هیچ همراهی با رئیس جمهوری بی شرف آمریکا نداشته است. تألم و احساس همدردی با خانواده های بازماندگان هواپیمای مسافری از طرف هنرمندان طبیعی است. جشنواره فیلم فجر با حضور سینماگران معنی پیدا می کند..

اما اتفاق بزرگ تر در راه بود و این اتفاق زمانی رخ داد که محمدصادق کوشکی که از او به عنوان فعال فرهنگی یاد می شود، در برنامه جهان آرا در شبکه افق سخنان تند و توهین آمیزی درباره رخشان بنی اعتماد به زبان آورد. توهین های خارج از عرف کوشکی واکنش های فراوانی در شبکه های اجتماعی به دنبال داشت.

پروانه سلحشوری، کننده مجلس از رخشان بنی اعتماد و تصمیم هنرمندان درباره جشنواره فیلم فجر حمایت کرد و گفت: هتک حرمت مردم و هنرمندان شیوه رایج صداوسیماست. جهانبخش نورایی، منتقد باسابقه در پستی اینستاگرامی، از شیوه بیانی و ادبیات محمدصادق کوشکی، کارشناس تلویزیون انتقاد کرد و آن را یک نوع باخت برای طرفداران استفاده از این نوع ادبیات دانست.

مرضیه برومند هم ضمن دفاع از رخشان بنی اعتماد، به شدت از کوشکی انتقاد کرد. واکنش ها البته منحصر به این دو نفر نماند و بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و چهره های رسانه ای به این سخنان واکنش نشان دادند.

اما در شرایطی که مسئولان صداوسیما سیاست سکوت پیشه کرده بودند، حسین انتظامی، رئیس سازمان سینمایی در پیامی توییتری نسبت به توهین محمدصادق کوشکی به رخشان بنی اعتماد در شبکه افق واکنش منفی نشان داد. او در صفحه توییتر نوشت: به کسانی که هنجار های اخلاقی جامعه را رعایت نمی کنند و بی پروا به نوامیس کشور و هنرمندان توهین می کنند، آنتن زنده می دهند؟! آیا مجری نباید واکنش نشان دهد؟

انجمن مستندسازان، خانه سینما و کانون کارگردانان سینما دیگر نهاد های صنفی بودندکه در مقابل توهین های ابرازشده به یکی از بانوان سینمای ایران عکس العمل تندی نشان دادند. کانون کارگردانان سینمای ایران هم در بیانیه اش هتک حرمت بزرگان و سرمایه های سینمای ایران را شدیدا محکوم و گفت که در برابر توهین به سینماگران سکوت نخواهد کرد.

روابط عمومی خانه سینما هم در بیانیه ای به درخواست روسای صنوف و جمع کثیری از اعضای خود، اعتراض خود را به صداوسیما درباره توهین به یکی از فیلمسازان گفت. به گزارش ایسنا، در این بیانیه که لحن تندی دارد، آمده که خانه سینما به درخواست روسای صنوف و جمع کثیری از اعضای خود، طی این بیانیه ضمن اعلام وظیفه اخلاقی، فرهنگی، حرفه ای و صنفی خود در حراست از حیثیت کلیه اعضا -به ویژه یکی از فاخرترین چهره های فیلمسازش به کنندگی از جامعه اصناف سینمایی کشور به مردم ایران اعلام داشته که چشم بر روی این گونه توهین ها و عملکرد ها نخواهد بست.

این نهاد صنفی در ادامه از سینماگران خواسته بود که در برنامه های تلویزیون حضور پیدا نکنند. در قسمتی از بیانیه خانه سینما آمده است: اهانت اخیر و بی شرمانه صداوسیما به بانویی محترم از جمع کارگردانان سینمای ملی ایران و فرزند هنرمندش، پیش و بیش از آنکه خدشه ای به ساحت اعتبار و ارزش این سرمایه فاخر فرهنگی و هنری کشور وارد کند، برای ما سینماگران و همه کسانی که سینمای اجتماعی او را در تمام این سال ها دنبال کرده اند، گواه گویایی است بر تداوم عامدانه فرایند ایجاد تفرقه و تخریب توسط سازمان مذکور.

ضمن اظهار تأسف برای مدیریت سازمانی که ظاهراً بر محتوای تولیدات رسانه اش هیچ نظارت هوشمندانه ای ندارد، به کنندگی از جامعه اصناف سینمایی کشور به مردم ایران اعلام می کند که هم سو با مطالبات مدنی و حق جویانه آنها، چشم بر روی این گونه توهین ها و عملکرد های رسانه ملی نخواهد بست.

همچنین به همه همکاران سینمایی خود پیشنهاد می دهد که با خودداری از حضور در برنامه های به اصطلاح سینمایی و تحلیلی این رسانه، همدل و همراه در این اعتراض حرفه ای مشارکت کنند تا این رسانه گمان نبرد که به اتکای قدرت و بودجه وافرش می تواند هر تهمت و توهینی را نثار سینمای ایران و چهره های فرهنگی این سرزمین کند.

این نخستین باری نیست که رابطه بین سینما و صداوسیما به اصطلاح شکرآب می شود. همین چند ماه پیش بود که شماری از بازیگران و مجریان گفتند که صداوسیما را تحریم کرده اند و دیگر در برنامه های این رسانه حضور نخواهند یافت.

پیش تر چند بار دیگر نیز این اتفاق افتاده و این درگیری پیش آمده بود. یک بار بر سر موضوع مالیات هنرمندان و گزارش های توهین آمیز صداوسیما و بار دیگر درباره موضوع تولد فرزندان سلبریتی ها در خارج از کشور.

بهانه اخیر درگیری البته عمیق تر و مهم تر است. به قول محمدتقی فهیم، منتقد اصولگرا چگونه ممکن است؟ او می گوید: ویدیوی صحبت های پخش شده از شبکه افق درباره رخشان بنی اعتماد را دیدم و بسیار از چنین برخوردی متأسف شدم.

بی تردید عملکرد خانم بنی اعتماد آنجا که به عنوان فعالی سیاسی عرض اندام می کند به نسبت این حضور قابل نقد و حتی می تواند مورد اعتراض باشد، اما به کارگیری کلمات ناموجه درباره ایشان اصلا قابل توجیه نیست.

ما به عنوان رسانه باید محیط مصاحبه و بحث و نقد را پهن و حمایت کنیم و چنانچه فردی یا هنرمندی از راستا عادی خارج شد، دستگاه های مربوطه هستند که ورود خواهند کرد، رسانه بسترساز تضارب آراست؛ نه محل ترویج پرخاشگری و توهین به اشخاصی که اساسا هم در زمره سلبریتی های سطحی و بی سواد قرار نمی گیرند بلکه در مقام یک مخالف جدی قابل احترام است.

ما به عنوان فعال رسانه ای مسلمان اتفاقا واجب است تا رعایت ادب و نزاکت و خویشتن داری کنیم. استفاده از کلمات و جملات و کنایه های هتاکانه به یک مخالف، خصوصا که در عرصه فکری روبه روی ماست و نه در میدان ابتذال، محکوم و غیرقابل بخشش است.