چرا ذهن آگاهی و مراقبه می تواند حال ما را بدتر کند؟ - شهر سرگرمی

حدود 20 سال است که با دوره های اضطراب دست وپنجه نرم می کنم و برای کم کردن این احساسات به مدیتیشنِ ذهن آگاهی روی آورده ام. در بهترین حالت فواید این مدیتیشن ها با تبلیغاتی که درباره اش می نمایند مطابقت دارد. تمرکز روی تنفس و بدنم باعث می گردد آن صدای غرزننده درونی آرام گردد و من به زندگی طبیعی ام برگردم و احساس انرژی و نشاط بیشتری بکنم.

به گزارش خبرنگاران به نقل از بی بی سی ورلد، اما بیشتر اوقات وقتی جلسه مدیتیشن را تمام می کنم حالم از حالی که قبل از آغاز جلسه دارم بدتر است. به جای آنکه احساس آرامش کنم، ضربان قلبم بالا می رود و با هجوم خاطرات نامطبوع و احساس های شکست و ناامیدی به مغزم، مکالمه های درونی ام حالت خیلی بدی به خود می گیرد.

این اتفاقات آنقدر این اواخر زیاد شده است که اکنون ذهن آگاهی را فقط در مواقع نادر انجام می دهم. فکر می کردم که فقط من هستم که نمی توانم افکارم را کنترل کنم. اما تحقیقات زیادی نشان می دهد که این داستان ها به طرز شگفت آوری رایج است. یک مطالعه که در سال 2019 صورت گرفته نشان می دهد که حداقل 25 درصد از مراقبه نمایندگان جواب های معکوس از مراقبه گرفته اند که از حملات وحشت زدگی تا افسردگی تا احساس ناخوشایندِ احساس عدم تعلق را شامل می گردد.

حتی در یکی از این تحقیقات به سازمانی غیرانتفاعی به نام چیتا هاوس اشاره شده که به مراقبه نمایندگانِ پریشان حال خدمات ارائه می نماید. استادیار دانشگاه براون در رشته روان شناسی و مطالعه رفتار انسانی، ویلوگبی بریتون، می گوید: در سال 2020 حدود 20000 نفر با این موسسه تماس گرفته و درخواست یاری نموده اند. این مسئله ای عظیم است.

اما چطور ممکن است چیزی که قرار است برای ما مفید باشد معکوس عمل کند و اثرات پریشان نماینده و اضطراب آور را در ما ایجاد کند؟ و آیا راهی وجود دارد تا بدون اینکه مدیتیشن به این خطرات بی انجامد، از آن به شکلی مفید استفاده کرد؟

در تمام مباحثی که درباره ذهن آگاهی می گردد به این نکته اشاره می گردد که تکنیک های متفاوتی برای پرورش نوع خاصی از تفکر و بودن (هستی داشتن) وجود دارد. معروف ترین استراتژی ها شاملِ تنفس ذهن آگاهانه و بادی اسکن است که در اولی شما بروی احساس تنفس کردن خود متمرکز می شوید و در دومی توجه خود را به سمت سر تا پایتان راهنمایی می کنید و متوجه هر احساس جسمانی ای که در طول مراقبه در بدن تان ایجاد می گردد، هستید.

هدف از این تمرین ها آن است که به شما لحظه اکنون را آموزش دهند و اثرات ها را در اسکن های مغزی نیز می توان مشاهده کرد؛ به طوریکه این تمرین ها باعث رشد قشر انسولا در مغز می گردد. قشر انسولا ناحیه ای از مغز است که درگیر ادراک جسمانی و احساسات است.

درنتیجه، تمرین ذهن آگاهی می تواند سبب گردد که ما بیشتر با احساساتمان در تماس باشیم که برای تصمیم گیری های خوب مهم است. همچنین بسیاری از تمرین های ذهن اگاهی آگاهیِ مشاهد را در افراد تقویت می نماید که به این روش شما درواقع به خودتان آموزش می دهید که بدون قضاوت و واکش متوجه افکار و احساساتتان باشید.

این کار با تمرین های مداوم می تواند ظرفیت تنظیم عواطف تان را به نحوی افزایش دهد که برای مثال دیگر دچار فوران ناگ های احساساتی مانند خشم نشوید.ایدئال ترین حالت ممکن آن است که این تغییرات یکدیگر را کامل نمایند و تندرستی بیشتر را برای شما به ارمغان بیاورند. اما نکته این است که چنین نتیجه ای فقط در صورت وجود تعادل به دست می آید.

متأسفانه بعضی از مراقبه نمایندگان ممکن است هر کدام از این عوامل را به حد افراطی انجام دهند که ممکن است منجر به پریشان حالی شان گردد.

برای مثال بیایید اثرات بادی اسکن را بر قشر انسولار مغز آنالیز کنیم. بریتون، که مقاله ای درباره اثرات معکوسِ مراقبه و مدیتیشن نوشته است، می گوید: [اثر بادی اسکن بروی قشر انسولار]مانند آن است که کسی دکمه صدا را زده باشد که باعث می گردد شدت احساسات شما با بالاترین صدا انعکاس پیدا کند. درنهایت، احساسات شما با هر تغییر کوچکی می تواند بسیار شدید و خردنماینده باشد. نتیجه افراط در مراقبه می تواند منجر به حملات وحشت زدگی گردد. نتیجه پژوهشی که در پرتغال انجام شد نشان داد که در حدود 14 درصد از مرابقه نمایندگان حملات وحشت زدگی را تجربه می نمایند.

سایر مراقبه کننگان ممکن است خلافِ این مسائل را گزارش دهند. برای مثال تحقیقات نشان داده است که مراقبه می تواند فعالیت قشر خلفی جانبی پیش پیشانی را افزایش دهد که در نتیجه باعث تنظیم شدنِ سیستم لیمبیک و آمیگدال می گردد. ناحیه آمیگدال ناحیه دیگری از مغز است که احساسات در آن پردازش می گردد.

بریتون می گوید، اگر کنترل پیشانی بر سیستم لیمبیک در مقدار درستش باشد می تواند تمرکز فرد را افزایش داده و واکنش پذیری احساسی را کاهش دهد. اما اگر این کار فراتر از سطح مطلوب انجام گردد می تواند منجر به ناپدید شدنِ همه احساساتِ مثبت و منفی گردد که این یعنی فرد دیگر احساسات شادی و خوشحالی را به صورت حداکثری تجربه نمی نماید. اگر این کار در حد بسیار افراطی انجام گردد، می تواند منجر به بروز احساسِ ناخوشایندِ عدم تعلق یا وصل نبودن به زندگی گردد که در حدود 8 درصد از مراقبه نمایندگان در پرتغال آن را تجربه نموده اند.

بریتون می گوید از مردم بسیاری شنیده که این احساسات را تجربه نموده اند. ما تعداد قابل توجهی از مراجعه نمایندگان را داشتیم که می گفتند نمی توانم هیچ چیزی را احساس کنم، من هیچ عشقی به خانواده ام احساس نمی کنم. چه کار باید بکنم؟

علاوه بر این واکنش های افراطی، بریتون می گوید انجام مراقبه به شکل زیاد از حد می تواند خواب افراد را نیز مختل کند. محققان برای کشف رابطه بدخوابی با مراقبه افراطی تحقیقی را به روی افرادی که در یک دوره 8 هفته ای ذهن آگاهی شرکت نموده بودند، انجام دادند. آن ها به این نتیجه رسیدند که افرادی که 5 روز هفته، هر روز به مدت 30 دقیقه مراقبه نموده بودند، کیفیت خوابشان نسبت به سایرین که زمان کمتری را به ذهن آگاهی اختصاص داده بودند، بدتر بود.

بریتون می گوید: اثر ذهن آگاهی مانند اثر دارو ها و مواد افزایش تمرکز مانند کافئین، ریتالین و کوکائین داست و درست مانند این دارو ها و مواد می تواند هشیاری و تمرکز را افزایش دهد. اما اگر به حد افراط از آن استفاده گردد می تواند منجر به اضطراب، حملات وحشت زدگی و بی خوابی گردد. علتش آن است که بین توجه و سیستم های برانگیختگی در مغز هم همپوشانیِ نوروآناتومی و هم همپوشانیِ نوروشیمی وجود دارد که یعنی شما فقط تا زمانی می توانید تمرکز خود را افزایش دهید که دچار بی خوابی و اضطراب نشده باشید.

با این حال به نظر می رسد که ذهن آگاهی برای بسیاری از مردم مفید بوده است. جولیا گالانت از دانشگاه کمبریج که اخیراً فراتحلیلی درباره اثرات ذهن آگاهی انجام داده است، می گوید: احتمالاً [ذهن آگاهی]برای یک فرد معمولی می تواند منجر به ارتقاء سلامت ذهنی گردد.

او درنهایت نتیجه گیری می نماید که اثرات ذهن آگاهی برای افراد در مجموع مثبت است. اما او هم مانند بریتون معتقد است که ما باید به این ظرافت درک برسیم که ذهن آگاهی در چه موقعیتی مفید و در چه موقعیتی غیرمفید است.

گالانت می گوید: بسیاری از اثرات منفی ذهن آگاهی همین اواخر خودشان را نشان داده اند که نشان می دهد تحقیقات پیشین بروی دوره های کوتاه مدت تمرکز نموده بودند؛ بنابراین ضروری است بدانیم اگر کسی تمام عمرش را مشغول ذهن آگاهی بوده چه اثراتی را تجربه نموده است. نگرانی من این است که تعداد بیشتری از افراد هر روز را به مراقبه می گذرانند. ممکن است چنین کاری برای یک دوره 8 هفته ای مناسب باشد، اما بعدش چه اتفاقی می افتد؟

اگر تمرین های ذهن آگاهی آنطور که انتظارش را داشتیم دیگر برایمان کارآمد نیست چه کار باید بکنیم؟ فراتحلیلی که گالانت انجام داد نشان داد که در بسیاری از موارد سایر مداخلات مثبت مانند تمرین های جسمانی به اندازه ذهن آگاهی برای بهبود شرایط روانی فرد مفید هستند. پس بهترین انتخاب آن است که به فعالیت دیگری که می تواند سلامت عمومی شما را بهبود ببخشد تغییر شرایط دهید.

شاید برای آن ها که ایده مکاشفه را همچنان دوست دارند وقتش رسیده باشد که تکنیک های گسترده تری را امتحان نمایند. بریتون می گوید برای مثال بعضی از سنت های مذهبی افراد علاقه مند را تشویق می نمایند تمرکز خود را به چیز هایی خارج از بدن شان - مانند یک دسته گل زیبا روی میز یا چند خط شعر - معطوف نمایند. او می گوید این کار ها در فرونشاندن احساسات ویرانگر اضطراب یا بیرون کشیدن خودتان از احساس عدم تعلق به دنیای بیرونی بهتر از تمرکز بر درون و تنفس عمیق عمل می نماید.

تکنیک های آرامش بخش دیگری نیز وجود دارند که شما را تشویق می نمایند از نگاه دیگران دنیا را نگاه کنید و احساس شفقت و دلسوزی نسبت به دیگران را در خودتان پرورش دهید. این تکنیک ها برای زدودن احساس تنهایی بسیار مؤثر است.

بریتون می گوید، ممکن است بعضی از افراد در این موقعیت به یک نوع استراتژی خاص مانند تمرکز به درون خود، بادی اسکن یا تنفس عمیق چسبیده باشند. اما این کار اشتباه است. او می گوید: ما باید به تنوع روش های مکاشفه افتخار کنیم، زیرا هر کدامشان کاری متفاوت انجام می دهند و اگر افراد انتخاب های گسترده تری داشته باشند بهتر می توانند تمرین های مکاشفه را بر اساس نیازهایشان انتخاب نمایند.

او تأکید می نماید هر فردی باید بهترین تمرین را با دوز صحیح آن و برای موقعیتی خاص مصرف کند، نه آنکه به یک برنامه کلی برای تمام موقعیت ها بچسبد.

بریتون می گوید همانطور که در باشگاه های ورزشی درباره خطرات احتمالی هشدار داده می گردد باید به مراقبه نمایندگان و هواداران ذهن آگاهی نیز درباره مضرات آن هشدار داده گردد. این یعنی مراقبه نمایندگان باید دارای عاملیت برای تصمیم گیری باشند.

در خصوص خودم و با توجه به اثرات نامناسبی که ذهن آگاهی بر زندگی ام داشته احساس می کنم که دیگر کافی است!

منبع: BBC World

ترجمه: سایت خبرنگاران