شوک کرونایی و ضرورت حمایت از بخش خصوصی و واحدهای تولیدی - شهر سرگرمی

از آنجاکه تجارت زمینی ایران با عراق بعد از تحریم اهمیت بیشتری پیدا نموده است، بستن مرزها یعنی کند شدن تجارت با این کشور و تاثیر آن بر اقتصاد کشور. درحقیقت بسته شدن مرز این کشورها، جریان ورود ارز به کشور را با چالش روبه رو می نماید و از سرعت آن می کاهد. همسایگان ایران از جمله بازارهای عمده صادراتی ایران یعنی عراق و ترکیه مرزهای خود را بسته اند و سفرهای هوایی را از ایران لغو نموده اند. این محدودیت ها می توانند ماه ها باقی بمانند و اقتصاد ایران که نشانه هایی از بهبود را پس از 18 ماه رکود عمیق ناشی از تحریم های ترامپ آشکار ساخته بود، در معرض خطری جدی تر قرار دهد.

در سه ماه گذشته بخش غیرنفتی ایران توانست رشدی 0.9 درصدی داشته باشد و قدری باعث بهبود شرایط اقتصاد ایران گردد. اقتصاد ایران در بخش صادرات غیرنفتی از انعطاف پذیری برخوردار شده بود که به طور میانگین ماهانه ارزشی 3.5 میلیارد دلاری را شامل می شد. صادرات ماهانه به عراق به طور میانگین در سال گذشته حدود 650 میلیون دلار بود و میانگین صادرات به ترکیه در همان بازه زمانی 400 میلیون دلار. اگر به آنالیز آمارها و اطلاعات یک ماه اخیر بپردازیم می توانیم دریابیم که کالاهای صادراتی ایران به چین، افت 10 تا 20 درصدی را تجربه نموده است. حال اگر در مقایسه یاد شده حجم کل صادرات ایران به چین لحاظ گردد، ضربه ای که در اثر شیوع این بیماری بر پیکره اقتصاد کشور وارد شده، بیش از پیش آشکار خواهد شد.

از سوی دیگر، توجه به این نکته نیز ضروری به نظر می رسد که مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی کشور به چین بالغ بر 1.5 تا 2 میلیارد دلار در ماه برآورد می گردد. افت یاد شده به این معناست که کاهش صادرات به چین، حدود 250 تا 500 میلیون دلاری در ماه از درآمد ارزی کشور می کاهد.

اکنون بخاطر ویروس کرونا، صادرات غیرنفتی ایران دیگر قادر به دسترسی به بازارهای منطقه ای نیستند. نگرانی های مالی در حال حاضر دامن بازارهای ارز خارجی را در ایران گرفته است. ریال ایران حدود 7 درصد از ارزش خود را از دست داده است. به این موضوع اضافه شدن ایران به فهرست سیاه اف ای تی اف را نیز اضافه کنیم. باید منتظر بی ثباتی بیش تر در بازارهای ارزی و رشد نرخ تورم باشیم. بازرگانان ایرانی برای فروش سنتی کالاهای خود در تعطیلات نوروزی پیش رو که از 20 مارس شروع می گردد و تا دو هفته ادامه دارد، حساب می کردند.

اکنون شک و تردید در این باره وجود دارد. شیوع ویروس کرونا سبب می گردد افراد از انجام سفرهای غیرضروری و خرید و معاملات خودداری نموده و فرایند نزولی اقتصاد ایران تشدید گردد. در ساده ترین مورد تقاضا برای خدمات شستشوی فرش که بخشی از تمیز کردن خانه در ایران در ایام بهاری در میان خانواده های ایرانی است که پیش از تعطیلات نوروز آن را انجام می دهند تا 40 درصد کاهش یافته است.

شوک کرونایی، فعالیت های مالی را در بخش های مختلفی که با مردم در ارتباط است، بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد و به فعالیت هایی نظیر گردشگری، رستوران داری، استادیوم، سینما، مراکز خرید، برگزاری همایش ها، سالن های زیبایی، هتل داری، حمل ونقل در حوزه های مختلف زمینی، ریلی، هوایی و سایر مورادی که در آنها اجتماعاتی شکل می گیرد، بیشتر لطمه می زند. حال در این میان می توان اشاره نمود بخش عمده ای در اقتصاد که با افزایش تقاضا روبرو شده را باید تجهیزات قرنطینه و بهداشتی دانست.

از آنجا که فراوری این محصولات نیز نیازمند واردات مواد اولیه است، امکان افزایش فراوری این محصولات با سرعت وجود ندارد. در نتیجه تنها تأثیر قابل توجهی بر درآمد و فروش این دست فراوریکنندگان به صورت یک باره و در کوتاه مدت پدید خواهد آمد. از آنجا که این ویروس در آستانه تعطیلات نوروز، همه گیر شده، بدون شک از حجم مسافرت های داخلی و خارجی می کاهد و فعالیت آژانس های گردشگری و تمامی فعالان صنعت توریسم را تحت تأثیر قرار می دهد.

با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران را در سال های اخیر کسب و کارهای آنلاین تشکیل می دهند این تحولات، شوک کرونایی این بخش را نیز با چالش های جدی روبرو نموده است به خصوص استارت آپ های مربوط به مواد غذایی که بیشترین تاثیرپذیری را داشته است. از سوی دیگر از آنجا که حضور در مکان های عمومی، احتمال ابتلا به این ویروس را تشدید می نماید، سامانه های فروش آنلاین بلیط نیز تحت تاثیر قرار گرفته اند. همین طور سامانه فروش آنلاین بلیط سینما، تئاتر و کنسرت از قطع شدن فروش آنلاین بلیط به وسیله این سامانه به دلیل شیوع ویروس کرونا و خسارت 100 درصدی بر این کسب وکار داشته است.

با توجه به مباحث اشاره شده و موارد مذکور قابل طرح است که، دولت و بخش خصوصی در کنار اقدامات بهداشتی برای سلامتی بهداشت جسمی و روانی جامعه درگیر آخرین حلقه شوک در اقتصاد ایران، در پی تصمیم سازی و تصمیم گیری اقدامات حمایتی از بخش خصوصی و واحدهای فراوریی کشور به منظور کاهش آسیب ها و چالش های ناشی از کرونا از جمله؛ تقسط و استمهال بدهی های ارزی و ریالی و همینطور مالیاتی و تامین اجتماعی و در ادامه کوتاه کردن راستا تخصیص ارز و امور گمرکی به منظور تامین مواد اولیه بهداشتی به منظور فراوری محصولات نهایی در داخل با هدف تامین نیازهای اساسی کشور در شرایط حاضر و صادرات این محصولات به کشورهای درگیر این ویروس که بالتبع می تواند ارزآوری مناسبی در کشور ایجاد کند.