موانع ملایر در ثبت جهانی منبت چیست؟ - شهر سرگرمی

هنر دستی منبت ملایر در اردیبهشت سال 96 به ثبت ملی رسید و برای بیش از 8 هزار هنرمند به صورت مستقیم و بیش از 25 هزار هنرمند به صورت غیرمستقیم، اشتغالزایی نموده است. در حال حاضر حدود 70 درصد از فراوری مبلمان منبت کشور به این منطقه اختصاص داشته و این هنر دستی در راه جهانی شدن است. اما چهار عامل اصلی زیر، موانعی را پیش روی ثبت جهانی این هنر دستی قرار می دهند:

• نبود نمادی از منبت در هیچ کدام از میادین شهر
• نقش کمرنگ بانوان در صنعت منبت
• ایرانی نبودن بسیاری از طرح ها و الگو گرفتن از نقوش وارداتی
• استفاده از دستگاه سی ان سی

دستگاه سی ان سی یا همان دستگاه کپی حکاکی تصاویر روی چوب که حدود 70 تا 80 درصد از کار طراحی روی چوب را به جای هنرمندان انجام می دهد نه تنها اصالت این هنر را خدشه دار نموده، بلکه شهر ملی منبت را زیر سوال می برد. این در حالی است که استادکاران این شهر مدعی شده اند که تعداد این دستگاه ها بسیار محدود بوده و مانعی برای ثبت جهانی منبت به شمار نمی روند.

رضا زهره وند، یکی از استادکاران صنعت منبت، منبت کار نمونه و کارآفرین شهر ملی منبت در این باره گفته است:

یک دستگاه سی ان سی می تواند 25 کارگر را بیکار کند، اما این دستگاه ها هنوز در بازار مبل ملایر وارد نشده و تنها در چند کارگاه بزرگ در شهرک صنعتی مبلمان که در حجم انبوهی فراوریات دارند، از این دستگاه استفاده می گردد. علاوه بر این کسانی که کاربلد نیستند و تخصصی در هنر منبت ندارند، از دستگاه سی ان سی استفاده می نمایند، اما کیفیت فراوریات آن ها هرگز به کیفیت مبلمان منبت نمی رسد.

او در ادامه اضافه کرد:

بالای 98 درصد از منبت کاران ملایر در بازار مبل ملایر، فراورینماینده هستند و نمایشگاه دارند. فراوریات آن ها کار دست است، اما در شهرک صنعتی مبلمان از هر چهار یا پنچ کارگاه، یک کارگاه دستگاه سی ان سی دارد.

مهدی محمودی، نائب رئیس انجمن فراوری و صادرنمایندگان منبت همدان در این باره گفته است:

برندسازی، یک ضرورت برای شهر ملی منبت است که می توان در پی آن مبلمان منبت فراوری دست را در بازار فروش، با عرض بالاتری قیمت گذاری کرد. هرچند جلوی پیشرفت فن آوری را نمی توان گرفت و از تجهیزاتی مانند رویه کوبی و رنگ کاری می توان بهره گرفت. سال جاری استادکاران و منبت کاران ماهر برای یک دوره آموزشی 6 ماهه به کشور ایتالیا اعزام می شوند که لزوما با دستگاه سی ان سی نیز کار می نمایند.

او در ادامه بیان نمود:

مبلمان منبت کار دست، در صادرات و بازارهای بین المللی خواستار بیشتری دارد، اما فراوریاتی هم که با دستگاه سی ان سی ساخته می شوند در نهایت باید با دست پرداخت شوند.

اسماعیل مرادی، دارنده بزرگ ترین کارگاه شهر ملی منبت که فراوریاتش به شهرها و استان های بزرگ کشور صادر می گردد، نظری غیر از این دارد. او گفت:

کسانی که می گویند سی ان سی تهدیدی برای منبت است، هیچگونه تخصصی در این کار ندارند و الفبای منبت را هم آموزش ندیده اند. آموختن هنر منبت حداقل به چهار سال وقت احتیاج دارد، اما حدود 10 سال است که قشر جوان، تمایلی به آموختن و یادگیری این هنر ندارد.

ابراهیم جلیلی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ملایر معتقد است که منبت اجرا شده روی مبلمان از نوع گل درشت است و امکان کپی برداری آن به وسیله دستگاه سی ان سی بسیار بالا است؛ در حالی این که این دستگاه به سختی می تواند نقش ها و منبت ریز و سوزنی را کپی برداری کند. منبت ملایر علاوه بر مبلمان روی تابلوهای هنری، محراب، عصا و قلیان نیز حک می گردد و برگزاری دوره های آموزشی، ارائه تسهیالت، حمایت از منبت کاران در قالب بیمه و ارائه سایر مشوق ها، اساسی ترین راه حل برای جلوگیری از ورود سی ان سی است.

منبع عکس: ایرنا