قدیمی ترین ساعت حرم رضوی چه زمانی کوک شد؟ - شهر سرگرمی

رضا سلیمان نوری در مصاحبه با ایسنا در مورد تاریخچه ایوان ساعت حرم رضوی اظهار کرد: ساعت های بزرگ حرم رضوی یکی از المان های شناخته شده این مجموعه در سطح دنیا است که داستان خاص خود را دارد. ایرانی ها از زمان های دور با واحد های زمانی آشنایی داشتند و شبانه روز را به تکه های زمانی تقسیم می کردند، اما مستندات می گوید صنعت ساعت در ایران در دوره صفوی رواج یافته و حرم امام رضا (ع) نیز از این دوره دارای ساعت و ساعت ساز بوده است.

وی ادامه داد: در سندی مربوط به سال 1093 قجری قمری امیرسعدالدین محمد، وزیر خراسان و واقف مزرعه گود سلوک، یکی از مصارف این موقوفه را اجرت ساعت ساز آستان قدس قرار داده است. البته قدیمی ترین ساعت موجود در حرم متعلق به دوره قاجار و ساخت کشور انگلستان است. برخی خرید آن را به امین الملک برادر میرزاعلی اصغرخان اتابک، صدراعظم ایران در دوره ناصری، نسبت می دهند و برخی آن را متعلق به دوره مظفری می دانند.

سلیمان نوری ادامه داد: با توجه به سال ساخت ساعت که در پیاله زنگ 1309 هجری قمری حک شده، به نظر می رسد این ساعت در سال های آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساخته و با در نظر گرفتن امکانات ارتباطی آن دوره در زمان مظفرالدین شاه به حرم مطهر اهدا شده است.

این خراسان پژوه گفت: این ساعت ابتدا بر فراز ایوان غربی صحن انقلاب روی برجی فلزی از جنس حلب نصب شد و از آن پس این ایوان به ایوان ساعت نیز معروفیت یافت. ساعت دارای چهار صفحه در چهار جهت است و در گذشته صدای زنگ آن به خصوص شب ها در تمام شهر طنین انداز می شده است.

کوک ساعت حرم از سال 1363 شمسی برقی شد

سلیمان نوری توضیح داد: کوک این ساعت دستی بوده که از سال 1363 هجری شمسی برقی شد. ایوان ساعت در سال 1335 شمسی به علت سنگینی لنگر ساعت و بعلاوه گود کردن کف نهر خیابان در زیر سردر ایوان و نفوذ آب به پایه ها دچار شکست شده بود، این ساعت از بالای ایوان ساعت برداشته و به برج سردر ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل شد.

وی اظهار داشت: این برج دارای 6 طبقه است. موتور ساعت در طبقه زیرین در سطح پشت بام ایوان روی چهار پایه ای فلزی جای دارد و فاصله موتور ساعت تا کنار صفحه آن واقع در طبقه ششم 71 پله است. از محل موتور تا طبقه ششم چهار میله بلند از طریق چند چرخ دنده عقربه های صفحات را در چهار سو به حرکت در می آورد.

این خراسان پژوه گفت: پس از ترمیم ایوان غربی صحن انقلاب ساعت اهدایی عبدالحسین معاون التجار یزدی بر فراز آن نصب شد. برج ساعت صحن انقلاب از بالای ایوان دارای چهار طبقه و فاصله ارتفاع محل نصب کارخانه ساعت تا پشت عقربه ها 45 پله است. به این ترتیب که طبقه اول محل کارخانه، طبقه دوم محل میله های رابط و لنگر ساعت، طبقه سوم محل تقسیم عقربه ها و پشت صفحات ساعت و طبقه چهارم محل نصب پیاله و چکش زنگ است.

سیلمان نوری افزود: ساعت معاون التجار که تاریخ ساخت آن 1332 شمسی بوده و از هامبورگ آلمان خریداری و با کشتی به بندر خرمشهر و از آنجا به تهران و سپس به مشهد منتقل شد. در زمان انتقال آن از خرمشهر به مشهد نماینده ای از آستان قدس برای نظارت همراه محموله بود. این ساعت که در سال 1334 با تشریفاتی خاص به صحن انقلاب منتقل و نصب شد، مانند ساعت قبلی دارای چهار صفحه در چهار جهت است، اما شماره های صفحه آن فارسی و وزن آن کمتر است.

ساعت حرم در صورت قطع برق چگونه کوک می گردد؟

وی افزود: کوک ساعت روزانه 2 بار با الکتروموتور به صورت اتوماتیک صورت می پذیرد و در صورت قطع برق تا 24 ساعت کوک است. بعلاوه در صورت طولانی شدن قطع برق کوک ساعت از طریق هندل و با دست انجام می گردد. این ساعت دارای 2 نوع صدای زنگ است. یعنی به ازای هر ربع یک زنگ و در هر ساعت به تعداد ساعتی که نمایش داده می گردد، زنگ نواخته می گردد.

رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان در مورد تفاوت ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی بیان کرد: در سیستم و نصب 2 ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی تفاوت هایی وجود دارد، به این صورت که ساعت صحن انقلاب با یک لنگر و ساعت صحن آزادی با سه لنگر کار می نماید. بعلاوه موتور ساعت صحن آزادی بر عکس ساعت صحن انقلاب در پایین و لنگر ها در بالا جاسازی شده است.