رصدخانه مراغه؛ نخستین شهر دانشگاهی جهان در آستانه نابودی! - شهر سرگرمی

جهت دریافت خدمات اجرای روف گاردن چیست با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. روف گاردن و بام سبز با بهترین قیمت و بهترین کیفیت را از ما بخواهید.

احیا موزه نجوم و رصدخانه مراغه در دهه هفتاد توسط پرویز ورجاوند، باستان شناس مطرح شد و پس از آن بحث ایجاد پژوهشکده و رصدخانه دوره ایلخانی مراغه به میان آمد، اما تا به امروز هیچ کار عمرانی توسط مسئولان استانی انجام نشده؛ تنها بخشی از کارهای اداری صورت گرفته بود که آن هم به دلیل تغییرات سیاسی منطقه ای همانند تغییر نمایندگان مجلس و عدم پیگیری اقدامات نمایندگان سابق، این امر به تعویق افتاد؛ البته بعضی از مسئولان هم کل مساله را متوجه نشده بودند.

این ها بخشی از صحبت های محمد مشتری، مدیرعامل انجمن تاریخ پژوهان مراغه است.

محمد مشتری در گفت وگو با اسکان نیوز ضمن اشاره به این که در مراغه کاملترین موزه تخصصی به اسم موزه تخصصی مراغه وجود دارد، گفت: موزه دوره ایلخانی کامل ترین مجموعه سکه، آبگینه و... بوده و به دلیل تقارن و تقاربی که بین رصدخانه دوره ایلخانی و این موزه وجود دارد، قرار بود، پایگاه یا پژوهشگاه هیات و نجوم اسلامی دوره ایلخانی در محل رصدخانه ایجاد گردد. علاوه بر آن یک دستگاه آسمان نما (پلانتاریوم) با یک میلیارد اعتبار از کشور ژاپن تهیه شد اما با گذشت یک دهه همچنان نصب نشده و در حیات میراث فرهنگی استان واقع شده است.

مشتری با اشاره به انجام عملیات خا کبرداری برای احداث موزه نجوم، اظهار کرد: عملیات عمرانی نیمه کاره رها شد و تنها یک پوسته سفید رنگ در این منطقه باقی مانده؛ این در حالیست که پی پایه های 800 ساله و آثاری همچون سنگ ربع جداری بدون پوشش مناسب و در حال فرسودگی است.

لازم به ذکر است که پی پایه های تاریخی در کاوش باستان شناسی بیرون آمدند اما بخاطر بی توجهی با گذشت زمان دوباره در حال مدفون شدن و نابودی هستند.

مدیرعامل انجمن تاریخ پژوهان مراغه با ابراز نگرانی از این که اگر کتاب کاوش در رصدخانه مراغه، نوشته پرویز ورجاوند نباشد دیگر تقریبا هیچ چیزی از این محل در دست نخواهد بود، تاکید نمود: بخشی از این منطقه با یکی از وزارتخانه های امنیتی اشتراک مالکیت داشته و صداوسیما هم یک شاخه دارد که این مساله باعث اختلاف تملک شده اما خارج از این موارد میراث میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی در محدوده تملک خودش هم کاری انجام نداده است.

وی با انتقاد از این که رصدخانه مراغه سالانه حدود 300 هزار گردشگر دارد اما فاقد هرگونه امکانات رفاهی است، گفت: خاکبرداری برای احداث موزه نجوم، فرسودگی جاده و نبود حائل ایمنی این جاده را از بین برده و بسیار خطرآفرین است.

مشتری بر این باور است که رسیدگی به شرایط رصدخانه مراغه یک موضوع بین سازمانی است که مجموعه نهادهای شهری و بخصوص استانی در این مورد کوتاهی نموده اند. این منطقه دارای ارزشی چندین برابر ربع رشدی بوده و در واقع برای ساخت آن از رصدخانه الگوبرداری شده است.

مدیرعامل انجمن تاریخ پژوهان مراغه در ادامه یادآور شد: رصدخانه مراغه تا کنون چندین بار به صورت جهانی ثبت شده اما هیچ اقدام عملی در خود شهر مراغه انجام نشده است. گرچه روز 5 اسفند به عنوان روز مهندس و 16 اردیبهشت به خاطر شروع تاسیس رصدخانه مراغه و بسته شدن زیج ایلخانی مطرح شده اما این اقدامات نمود عملی نداشته و باید یک پایگاه یا پژوهشگاه مستقل رصدخانه دوره ایلخانی احداث گردد.

این منطقه داری ویژگی گردشگری، آموزش نجوم و ارزش های تاریخی بوده و در صورت کاوش احتمال پیدایش یافته های تاریخی و میراثی وجود دارد.

مشتری در ادامه به اسکان نیوز گفت: در زیر تپه رصدخانه غارها و دستکندهایی وجود دارد و به باور بعضی متخصصان احتمالا نمادی از معبد است که می گویند، در روستا وراوی هم یک معبد مهر با قدمتی بین 3 تا 8 هزار سال وجود دارد. گزارش هایی از زمان کاوش این منطقه وجود دارد که گورهای با مردگان عمودی به همراه وسایلی مشاهده شده. این آیین خاک سپاری مربوط به قبل از ادیان ابراهیمی بوده است. این منطقه احتمالا آثاری از دوره اسلامی و حتی قبل از اسلام را در خودش گنجانده است.

مشتری ضمن تاکید بر این که با شرایط فعلی احتمال ثبت رصدخانه ضعیف است، گفت: میراث ناملموس این منطقه قابل ثبت است؛ پی پایه ها خودشان قوام ثبت این رصدخانه هستند. نخستین شهر دانشگاهی جهان در رصدخانه مراغه با 400 هزار جلد کتاب خطی ساخته می گردد. علاوه بر آن بالغ بر 50 مورد کشف هندسی و ریاضی در این منطقه صورت گرفته و در دوره ای که ناامنی شدید اجتماعی و قتل و غارت وجود داشته، تمام دانشمندان جهان در مکان امنی به اسم رصدخانه مراغه حضور داشتند.

لازم به ذکر است که حضور بیش از 1000 دانشمند بزرگ از چین تا ماچین و رتبه بندی علمی نقطه عطف علمی این منطقه بوده که با یک کتاب به اسم بسته شدن زیج ایلخانی شروع شد و تاریخ جهان را تغییر دارد. همچنین کتابی در مراغه تدوین شد که قدیمی ترین نسخه تصویرگری به اسم منافع الحیوان بوده و در آن نقاشی و زبان فارسی وجود دارد و مربوط به رصدخانه در زمان سرپرستی خواجه نصیر است.

مشتری داشتن ستونی با ارتفاع 18 متر، یک ساختمان 6 طبقه بر روی تپه و استفاده از کاشی های سه بار پخت بر روی نما استوانه ای را از ویژگی های شاخص رصدخانه مراغه دانست و گفت: باید توجه داشت که این ها پتانسیل عظیم برای جذب توریست و گردشگری هستند.

وی در پاسخ اسکان نیوز در مورد وجود ساختمان و زمان تخریب آن، گفت: به خاطر وقوع زلزله در زمان صفویه تنها خرابه های رصدخانه باقی می ماند، در این زمان شاه عباس اقدام به احیا رصدخانه نموده و نواد ه های خواجه نصیرالدین در مراغه به جامانده 400 هزار جلد کتاب خطی را به اصفهان انتقال می دهد. بعد از آن در دوره قاجار برای احیا اقدام می گردد؛ در آخرین گزارش خرابه هایی دیده می گردد و سنگ هایی که قبلا در رصدخانه بکار برده بودند، اما حالا مردم در روستاهای اطراف برای ساخته خانه استفاده کردند.