سامانه ایرانی تشخیص کرونا در 2 دقیقه - شهر سرگرمی

به گزارش خبرنگاران، در ماجرای شیوع نوع جدید ویروس کرونا پس از مرحله بیماریابی، اولین و مهم ترین مرحله، تشخیص بیماری است. تشخیص به ویژه در زمان همه گیری یک بیماری باید از حساسیت، دقت و سرعت بالایی برخوردار باشد. برای تشخیص یک بیماری از ابزارهای مهمی چون معاینات بالینی، آزمایش های پزشکی، تصویربرداری و موارد دیگر بهره گرفته می گردد. تصاویر سی تی اسکن در شرایطی که بیماری کووید-19 سراسر جهان را فرا گرفته است، به عنوان دقیق ترین و سریع ترین ابزار تشخیص این بیماری از سوی پزشکان و متخصصان معرفی شده است.

حال فرض کنید که تصاویر سی تی اسکن توسط تکنیسین رادیولوژی گرفته شده، اما متخصص رادیولوژی در دسترس نیست تا بتواند گزارش تصاویر که شامل تشخیص، تحلیل و توصیه های مرتبط است به اطلاع پزشک درخواست نماینده سی تی اسکن برساند. ممکن است این اتفاق بیشتر در شهرهای کوچک رخ دهد، چراکه کمبود نیروی انسانی متخصص در این شهرها همواره مطرح بوده است.

برای حل این مسئله یکبار دیگر تکنولوژی و به طور خاص هوش مصنوعی به یاری پزشکان آمده است. پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف در قالب گروه پژوهشی آی مِد در این زمینه سامانه ای را طراحی نموده اند که می تواند نقش یک رادیولوژیست را ایفا نماید و به پزشکان در خصوص تصاویر گرفته شده از افراد مشورت بدهد.

گروه پژوهشی آی مد که با حضور و فعالیت دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف تشکیل شده است با حمایت مرکز نوآوری پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته دانشگاه صنعتی شریف و همکاری اساتید برجسته هوش مصنوعی وعلوم پزشکی کشور، پیروز به توسعه سامانه ای هوشمند به عنوان دستیار متخصصان رادیولوژی شده است که سرعت و دقت تشخیص بیماری ها را افزایش می دهد. هدف از تشکیل این گروه پژوهشی بهبود و بالا بردن سطح کیفیت خدمات هوشمند بهداشت دیجیتالی در ایران و جهان است. با استفاده از این سامانه پس از آپلود تصاویر سی تی اسکن در چند ثانیه امکان تشخیص بیماری به پزشک داده می گردد.

• حجم سنجی ناحیه عفونی

سامانه تشخیص پنومونی کووید-19 می تواند ناهنجاری هایی را که در مراحل ابتدایی در تصاویر سی تی اسکن قفسه سینه دیده نمی شوند تشخیص دهد و همچنین حجم ناحیه عفونی را محاسبه کند. این سامانه همچنین می تواند به صورت آنلاین و آفلاین در همه مراکز درمانی جهان توسط پزشکان مورد استفاده قرار گیرد.

• ذات الریه یا پنومونی چیست؟

سامانه تشخیص پنومونی کووید-19 پس از یک ماه کوشش بی وقفه پژوهشگران، با حضور سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران و حمیدرضا ربیعی، رئیس مرکز نوآوری و پژوهشکده فناوری و اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی شریف و عضو کمیته هوش مصنوعی در سلامت سازمان بهداشت جهانی (WHO) که در عین حال مجری این پروژه است در 16 فروردین سال 1399 رونمایی شد تا گامی موثر برای مهار ویروس جدید کرونا برداشته گردد.

در این مراسم حمیدرضا ربیعی تشخیص بیماری کووید-19 را موضوع بسیار مهمی دانست و گفت: راه های مختلفی برای تشخیص ویروس کرونا وجود دارد، اما بر اساس اظهارات انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی، استفاده از سی تی اسکن قفسه سینه سریع ترین روش برای تشخیص این بیماری به شمار می آید.

• تشخیص عفونت ریوی کروناویروس چهار روز زودتر از بروز علائم با سی تی اسکن

او ادامه داد: چین و دانشگاه استنفورد آمریکا از این روش برای تشخیص ویروس کرونا استفاده نموده اند. ما هم در قالب یک کار گروهی در دانشگاه شریف با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی در کمتر از یک ماه به نتیجه رسیدیم و اکنون این سامانه در حال خدمات رسانی به پزشکان و مردم است.

• تشخیص سریع

ربیعی گفت: پس از کوشش های همکاران ما نتیجه این تحقیقات به ثمر نشست و اکنون این توانایی را داریم که در زمانی بسیار کم بیماری کووید-19 را در افراد مبتلا به این بیماری تشخیص دهیم. علاوه بر این دقت این سامانه در تشخیص بسیار بالاست و احتمال خطا در آن پایین است.

این کار در مرحله تحقیقات منحصر به یک بیمارستان خاص نبوده، بلکه تصاویر سی تی اسکن از دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و علوم پزشکی کرمان دریافت شده است تا پروژه به نتیجه مطلوب برسد. برای اینکه دقت طراحی این سامانه افزایش یابد از 3 دسته تصاویر استفاده شده است. این 3 دسته شامل تصاویر افراد سالم، تصاویر افراد مبتلا به بیماری کووید-19 و تصاویر افرادی که این بیماری را نداشتند اما سالم بیماری های دیگری داشتند. این تصاویر طبقه بندی شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است. سپس این سیستم با بهره گیری از این تصاویر و با استفاده از تکنیک های یادگیری ژرف و هوش مصنوعی آموزش داده شد.

ربیعی گفت: یکی از کارهای مهمی که پژوهشگران این پروژه انجام دادند پیش پرداز تصاویر است. ما با استفاده از پیش پردازش تصاویر دریافتی از بیمارستان های مختلف تصاویر را نرمالایز کردیم و از این رو دقت این سامانه بسیار بالاست.

اگرچه نظر پزشک بر هر نظر دیگری اولویت دارد، اما زمانی که در اوج شیوع یک بیماری و مراجعه افراد به مراکز درمانی قرار داریم، ممکن است به علت خستگی، پزشکان دچار خطا شوند. در این شرایط این سامانه می تواند بسیار دقیق و سریع به پزشکان در تشخیص بیماری یاری کند. حتی در مواردی که علائم موجود در تصاویر با چشم پزشک و رادیولوژیست قابل تشخیص نیست این سامانه می تواند بیماری را تشخیص دهد.

عضو کمیته هوش مصنوعی در سلامت سازمان بهداشت جهانی (WHO) این سامانه را یک دستیار بسیار خوب برای پزشکان معرفی کرد و اضافه نمود: حتی در مواردی که بیماری توسط پزشک قابل تشخیص نباشد سامانه تشخیص پنومونی کووید-19 میتواند بیماری را تشخیص دهد.

او با اشاره به کمبود رادیولوژیست در شهرهای کوچک، این سامانه را ابزاری بسیار کارآمد بیان کرد.

ربیعی ضمن تاکید بر رایگان بودن این سامانه گفت: همه بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور می توانند درخواست خود را برای نصب این سامانه اعلام نمایند تا به سرعت این روش در سراسر کشور اجرایی گردد. با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مذاکرات صورت گرفته تا پهنای باند لازم در اختیار ما قرار گیرد. از این رو هیچ مسئله ای برای نصب و استفاده از این سامانه وجود ندارد.

• یاری با اپلیکیشن ماسک

استاد گروه هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف در گفت وگو با خبرنگار خبرنگاران همچنین مرحله بیماریابی را مورد توجه قرار داد و گفت: دوستان ما در دانشکده مهندسی کامپیوتر سیستم هایی طراحی نموده اند که اطلاعات بیماران مبتلا و پراکندگی آنها در سطح شهر و کشور را نشان می دهد.

او گفت: به این منظور اپلیکیشنی به نام ماسک راه اندازی شده که مردم را از وجود افراد مبتلا مطلع می نماید که در طرح فاصله گذاری اجتماعی بسیار کارآمد است. تا به امروز حدود 150 هزار نفر این اپلیکیشن را دانلود نموده اند و از آن استفاده می نمایند.

• احتیاجسنجی و دستیابی به راهکار

فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران هم در این مراسم گفت: ما در حال تحقق فرهنگ فعالیت بین بخشی هستیم. این سامانه هم با بهره گیری از این فرهنگ و همکاری دانشگاه ها و مراکز علمی به نتیجه رسیده است.

علیرضا زالی با اشاره به اینکه ابتدا در این زمینه احتیاجسنجی صورت گرفت، ادامه داد: پس از آن ما توانستیم به یک راهکار مناسب دست یابیم که نتیجه یک کار بین بخشی است.

او گفت: سی تی اسکن زمانی انجام می گردد که بیمار به یک مرکز درمانی مراجعه نموده و پس از معاینات لازم، پزشک تشخیص می دهد که تصویربرداری از قفسه سینه و ریه ها انجام گردد. این سامانه از همه نسخه های موجود در جهان دقیق تر و سریع تر عمل می نماید و به عنوان یک مشاور دقیق و متخصص برای پزشکان عمل می نماید.

سامانه تشخیص پنومونی کووید-19 همچنین می تواند به عنوان یک تکنیک پزشکی از راه دور عمل کند و در مناطق دور افتاده بسیار کارآمد است.

این سامانه با توجه به برخورداری از ویژگی حجم سنجی برای آنالیز ابعاد ضایعات ریه، می تواند در مراحل بعدی که دوباره احتیاج به سی تی اسکن است با تطبیق اعداد و ارقام قبلی با اعداد و ارقام فعلی شرایط بهبود یا پیشرفت بیماری را ارزیابی کند.

همچنین در آینده اطلاعات این سامانه می تواند به پژوهش های بیشتر در این زمینه یاری کند.